4Risk : sporty exstremalne

Planujesz wyprawę w góry, zamierzasz wędrować przez dzikie ostępy, a może chcesz spędzić weekend na świeżym powietrzu? I niepokoi Cię, jak przetrwasz ewentualną niepogodę? Oto, co powinieneś wiedzieć na temat kurtek, zanim wyruszysz w plener.

Kurtka to jeden z ważniejszych elementów odzieży niezbędnej podczas górskich wędrówek czy kilkugodzinnych spacerów. Nie tylko zimą, co jest oczywiste, ale również w te letnie dni, które zwłaszcza na większych wysokościach zdradliwe. Odpowiedni dobór wierzchniego okrycia do pogody (a także charakteru całej wyprawy), ma znaczenie, którego nie można bagatelizować.

Rodzajów kurtek jest bardzo wiele, najprościej rozróżnić je można w zależności od pór roku, w jakich maja być używane oraz rodzaju aktywności. Będą to kurtki zimowe, całoroczne i letnie oraz do standardowej i intensywnej aktywności fizycznej. Wśród tych ostatnich znajdziemy kurtki specjalistyczne, zaprojektowane do używania np. podczas jazdy na rowerze, wspinaczki czy tez skitouringu. Kurtkę odpowiednią na każdą porę roku w góry można kupić w sklepie E-Horyzont http://www.e-horyzont.pl/on/odziez-meska/kurtki-meskie.html.

W porze zimowej najlepsze zabezpieczenie przed chłodem i mrozem zapewni kurtka ocieplana. Rodzajów kurtek ocieplanych jest wiele, najważniejsze z nich to kurtki puchowe oraz kurtki z wypełnieniem syntetycznym. Kurtki puchowe są wyjątkowo lekkie – naturalny puch cechuje jeden z najwyższych współczynników stosunku zachowania izolacji termicznej do wagi. Jego zaletą jest też trwałość – przy odpowiedniej konserwacji (dbaniu o czystość i suchość) kurtka z takim ociepleniem będzie służyć długie lata. Wadą puchu jest jego znaczna podatność na wilgoć – puch po zmoczeniu traci właściwości izolacyjne, zaś nieumiejętnie suszony może nawet ulec zniszczeniu. Można to wyeliminować unikając przemoczenia kurtki oraz dbając o dokładne suszenie po ewentualnym jej zawilgoceniu. Kurtek z puchowym wypełnieniem nie należy jednak używać w środowisku w którym będą stale narażone na przemoczenie – np. podczas penetracji jaskiń czy żeglowania.

Kurtki z wypełnieniem syntetycznym (zwanym czasem „sztucznym puchem”) będą zwykle nieco cięższe - aby osiągnąć podobną izolację termiczną jak puch konieczne jest użycie większej od niego ilości ociepliny (składa się ona zwykle z cienkich, sprężystych i pustych w środku syntetycznych włókien). Ich struktura doskonale zatrzymuje ciepło, niemniej są cięższe od naturalnego puchu. Pozbawione są natomiast jego głównej wady – nawet po zawilgoceniu i zmoczeniu nadal trzymają ciepło.

Od pewnego czasu wiodące firmy outdoorowe (np. Jack Wolfskin) proponują rozwiązania eliminujące wady puchu (podatność na wilgoć) i wypełnień syntetycznych (waga), oferując kurtki puchowe uszyte z materiałów całkowicie wodoodpornych (z oddychającą membraną Texapore) oraz wypełnione innowacyjnymi mieszankami naturalnego puchu i włókien syntetycznych, łączącymi w sobie najlepsze właściwości obu materiałów wypełniających: doskonałą izolację termiczną i niską wagę naturalnego puchu z odpornością na wilgoć włókna syntetycznego (Downfiber Jack Wolfskin).

Innym, bardziej uniwersalnym rodzajem kurtek ocieplanych rozwiązanie typu „3 w 1”. To połączenie zewnętrznej kurtki chroniącej przed niepogodą z wewnętrzną kurtką ocieplającą (polarową, softshellową albo ocieplaną puchem lub włóknami syntetycznymi). Taką kurtką można zastąpić wspomniane wcześniej kurtki ocieplane, równie dobrze zabezpieczając się przed chłodem i deszczem. W cieplejsze dni można odpiąć wewnętrzną część, a zewnętrzną używać jako zwykłą kurtkę przeciwdeszczową. Z kolei sama kurtka wewnętrzna doskonale się sprawdzi w chłodniejsze pogodne dni albo po prostu cieplejsze okrycie do górskiego schroniska. W wypadku kurtek „3 w 1” nieprzemakalna kurtka zewnętrzna jest już kurtką całoroczną, ochroni nas przed niepogodą zarówno w zimie jak i w lecie.

Kolejnym zimowym rozwiązaniem jest używanie standardowych kurtek przeciwdeszczowych w połączeniu z niezależnymi warstwami ocieplającymi ubieranymi pod kurtkę (tzw. system „na cebulkę”). Pozwala ono na dowolne regulowanie grubości warstwy izolacyjnej, w zależności od potrzeb i wysiłku fizycznego. Ważne jest jedynie, by wszystkie warstwy odzienia – od bielizny poprzez kolejne bluzy, polary, itp. aż po kurtkę zewnętrzną - były termoaktywne, czyli potrafiły odprowadzać wilgoć wytwarzana przez ciało użytkownika – na zewnątrz. Sposób ten szczególnie polecany jest do zróżnicowanej aktywności fizycznej, gdzie intensywny ruch przeplata się z okresami ruchu spokojniejszego i konieczna jest stosowna regulacja temperatury pod kurtką wierzchnią (np. podczas wielowyciągowej wspinaczki w górach wysokich).

Zadaniem każdej kurtki przeciwdeszczowej (letniej, całorocznej czy zimowej) jest oczywiście ochrona przed opadami atmosferycznymi. Współczesne kurtki tego typu chronią nie tylko przed wodą, ale też zabezpieczają przed wilgocią pochodzącą od nas. Podczas każdej aktywności fizycznej ciało człowieka poci się, niekiedy intensywnie - w wyniku tego wewnętrzna warstwa kurtki przeciwdeszczowej także pokrywa się skraplającą się parą wodną. Ten nieprzyjemnyefektskutecznie eliminuje zastosowanie technologii odprowadzających wilgoć na zewnątrz, czyli wodoodpornych i oddychających membran. Mikroskopijne pory takiej membrany są na tyle małe, by nie przepuścić cząsteczek wody do wnętrza kurtki, a jednocześnie na tyle duże, by bez problemu poradzić sobie z przetransportowaniem i „wyrzuceniem” na zewnątrz cząsteczek pary wodnej pochodzącej z naszego potu. Im wyższe parametry i jakość membrany, tym lepsza jest jej sprawność i efektywność, co jest ważne zwłaszcza przy intensywnym wysiłku fizycznym (np. na stromym podejściu). Parametry membrany wyrażane są w „oddychalności” (przepuszczalności pary wodnej) wyrażanej w ilości gram wody,mogących „przejść”przez metr kwadratowy membrany w ciągu 24 godzin (np. 15 000 g/m2/24 h). Drugim parametrem membrany jest jej wodoodporność, wyrażana w wysokości słupa wody,po której przekroczeniu zaczyna ona przesiąkać (np. 20 000 mm H2O). Wśród tego typu technologii prym wiodą membrany GoreTex (używana w wielu kurtkach różnych producentów) oraz Texapore (technologia opracowana przez firmę Jack Wolfskin).

Krój kurtek zależy od ich przeznaczenia. Kurtki typowo zimowe z reguły z reguły są dłuższe, zakrywające biodra i górną część ud, zaś ich kaptur – głęboki, pozwalający na dopasowanie i ochronę przed wiatrem, wskazana jest też tzw. garda, czyli osłona brody - przy kapturze lub kołnierzu. Kurtki o przeznaczeniu bardziej sportowym (np. wspinaczkowe) będą krótsze, bardziej dopasowane, niekrępujące ruchów (np. dzięki elastycznym wstawkom), ich kieszenie mogą mieć nietypowe kształty – pozwalające na dostęp do wnętrza mimo założonej uprzęży wspinaczkowej. Z kolei kurtki typowo letnie, zabierane do plecaka „na wszelki wypadek” nie muszą mieć zbyt wielu udogodnień. Najważniejsze by były wygodne, lekkie, niewielkie po spakowaniu oraz – przede wszystkim – skutecznie chroniły przed deszczem.

Jeszcze innym rozwiązaniem – docenianym zwłaszcza przez sportowców i osoby szczególnie intensywnie spędzających wolny czas w plenerze – są kurtki sofshellowe. To kurtki, których zadaniem jest zapewnienie ochrony cieplnej użytkownika oraz zabezpieczenie go przed niepogodą. Kurtki takie posiadają doskonałe właściwości „oddychające” (często dynamiczne, zwiększające swoje parametry podczas rosnącego wysiłku fizycznego i tym samym zwiększonego wydzielania temperatury i potu), mają też zwykle - cieńszą lub grubszą - warstwę izolacyjną. Ich zewnętrzna powierzchnia skutecznie chroni przed wiatrem i niewielkim deszczem, spotykane są też kurtki softshellowe z membraną wodoodporną – wówczas są one w stanie wytrzymać niemal każdą niepogodę.

Ważnym uzupełnieniem każdej kurtki są jej detale – kieszenie i kieszonki, ściągacze pozwalające na regulacje i dopasowanie do sylwetki użytkownika, regulowane mankiety (niekiedy z dodatkowymi osłonami na dłonie), zapinane zamkami otwory wentylacyjne pod pachami, udogodnienia typu otwory na kabel słuchawek urządzenia ukrytego w specjalnej wewnętrznej kieszonce. Kołnierz od wewnętrznej strony często jest obszyty miękkim, przyjemnym w dotyku materiałem – zapobiegnie to niemiłym otarciom karku i szyi. Dla wspinaczy ważny będzie obszerny, regulowany kaptur, umożliwiający naciągnięcie go na kask wspinaczkowy. W górskich kurtkach zimowych często znajdziemy wszyty reflektor RECCO – to mała pasywna płytka drukowana, dająca odbicie sygnału elektronicznego ratowników przeszukujących lawinisko. Narciarze docenią kieszonki na ramieniu lub przedramieniu – idealne na karnety na wyciągi.

I na koniec - nim podejmiemy decyzję o zakupie kurtki, warto przymierzyć kilka różnych modeli i poradzić się sprzedawcy, by wybrać ten najwygodniejszy, spełniający wszystkie nasze oczekiwania. Taka kurtka to jeden z najważniejszych elementów górskiego i turystycznego wyposażenia (a także znaczący wydatek). Warto zatem niemałe często pieniądze zainwestować w rzecz, która nas nie zawiedzie nawet w skrajnie trudnych warunkach i która posłuży nam przez lata.